REFLEXÃO QUINTA FEIRA SANTA

Partilha
    
 
   

REFLEXÃO QUINTA FEIRA SANTA

28 de março de 2024

I Leitura: Ex 12,1-8.11-14
Salmo: Sal 115 (116B), 12-13.15-16bc.17-18

II Leitura Evangelho: 1Cor 11,23-26
Evangelho: Jo 13,1-15

Liturgia Quinta-feira Santa mak hahú período “Tríduo Pascal” eh “loron boot tolu be Santo”, katak celebração boot tolu tui-tuir malu to’o ba Domingo dader, rai-hún-mutin, Jesus Cristo nia Moris- hi’as, nebé Kreda celebra hanesan “três momentos do Mistério em uma única celebração”. Amu Papa João Paulo II iha nia carta ida ba Amululik sira iha Quinta-feira Santa (1999) hateten: “Triduum Sacrum, katak loron santo sira por excelência, ita participa activamente iha mistério sira Cristo nebe fila hikas ba Aman Maromak, liu husi Nia Terus, Mate no Moris-Hi’as. Loos duni, hodi fiar mak garante mai ita katak, Cristo nia fila hikas ba Aman, katak, Ninia Páscoa, la’os acontecimento ida Cristo nian mesak de’it. Maibé, ita mos simu lia-bolu atu hola parte iha Mistério sira Cristo nian. Nune’e, Cristo nia Páscoa mak ita nia Páscoa mos”. Iha liturgia Quinta-feira Santa, ita celebra Mistério boot ida Jesus Cristo nian nebé hatudu liu husi hahalok “FASE ESCOLANTE SIRA AIN” (Lava pés). Husi hahalok ne’e, Cristo, nu’udar “Na’i no Mestre” hanorin nia escolante sira no ita fiar-na’in sira kona ba sentido lolós “SAI NIA ESCOLANTE”, ne’e mak “HADOMI TO’O ROHAN NO ROHAN-LAEH” NO “SERBI BA NAFATIN”. Hadomi no serbí ne’e duni mak fundamento ba IDENTIDADE escolante sira nian, tanba Jesus Cristo rasik nu’udar “Na’i no Mestre”, nia hili dalan “serbí nu’udar atan”, hanesan expressão concreta “domin lolós nian”. Liturgia Quinta-feira Santa nebé hanaran mos “Hán-Kalan Na’i nian”, ho escolante sira, nebé Kreda celebra nu’udar “loron memorial” Jesus Cristo “institui eh haríi Sacramento Eucaristia” ne’e, loke dalan mai ita fiar-na’in sira atu cumpreende sentido “Êxodo foun” (“la’o sai” eh “saída”) nebé Jesus Cristo rasik mak nu’udar “protagonista eh autor” ba “salvação povo foun ida Maromak nian”: husi pecado ba graça, husi atan ba liberdade, husi nakukun ba naroman, husi terus ba ksolok lolos, husi mate ba moris-hi’as.

Iha leitura dahuluk haktuir kona ba celebração “Páscoa povo Israel nian eh Páscoa judaica” (primeira parte), iha kalan ikus molok sai husi terus-atan iha rai Egipto. Livro Êxodo haktuir episódio leitura ohin nian (Ex 12,1-14), hafoin conta tiha kona ba episódio terus-atan eh escravidão no pragas sanulu ian (cf. Ex 1-11,10). Páscoa judaica celebra nu’udar hahalok “acção de graças” povo nian ba Maromak nu’udar graça hotu nia hún. Leitura dahuluk ne’e haktuir kona ba ritual Páscoa judaica nian: oho bibi-oan ida be moos eh foer laiha (sem defeitos), balada aman ho tina ida, be moris iha tinan ritual nee nia laran, no sei oho wainhira rai nakaras (cf. Lev 22,17-25); hafoin sei hisik bibi-oan nee nia ran ba uma nia odamatan no arus leten; família sira sei hán na’an bibi-oan be tunu deit nee iha kalan nee kedas, han ho pão be la tau fermento no du’ut moruk (ritual ba hán nian: ho futu kabun haleu knotak, ho sandalhas iha ain no aitonka iha liman). Maromak, wainhira haré ran nebe kose iha uma nia odamatan no arus leten ne’e, sei “la’o liu de’it”. Nune’e mak, autor livro Êxodo nian explica significado husi terminologia “Páscoa” (lian hebraico pesach), nebe iha tradição cristã interpreta “la’o liu” eh “passagem”. Povo Israel tuir mai, interpreta “memória singular” festa antiga Páscoa nian ne’e iha roman história “libertação sai husi terus -atan rai Egipto”, nebé Maromak rasik mak sira nia Libertador liu husi Moisés. Nune’e, ba povo Israel, festa Páscoa la’os simplesmente hanesan “acção de graças” no “memória do passado”, maibé nu’udar “INSTRUÇÃO MAROMAK NIAN” nebe “ORIENTA” ba “LIBERTAÇÃO FUTURA NO DEFINITIVA” iha “TERRA PROMETIDA”. Elementos simbólicos balu nebe ita bele interpreta husi leitura dahuluk: primeiro, bibi-oan essencial tebes ba família ida-idak no comunidade tomak, nu’udar reconhecimento ba Maromak nia laran-di’ak. Hodi halo tuir Maromak nia instrução ne’e hatudu katak: “a graça divina e libertadora age e realiza conforme a disposição humana do mesmo modo que a multiplição dos pães tornou-se possível graças a doação de cinco pães e dois peixes realizada por uma criança” (cf. Jo 6,8-9), katak Maromak nia graça depende ba ita ema nia hakarak atu fó eh contribui netik buat ruma no hakarak duni atu simu graça nee. Segundo, ho futu kabun haleu knotak, ho sandalhas iha ain no aitonka iha liman hatudu “a urgência da libertação”, katak libertação ne’e tengki realiza duni; terceiro, du’ut moruk (ervas amargas), tulun Israel oan sira atu “manter viva a memória da vida cheia de amargura e desalento pela escravidão” eh “labele haluhan todan no moruk experiência atan nian iha rai Egipto. Quarto, pão la ho fermento, mak “pão puro, por isto é símbolo da fidelidade necessária para a conclusão da libertação”, katak hanesan Maromak nee rasik fiel, povo Israel mos tengki fiel hodi halo tuir Maromak nia instrução sira.

Ita compara, se, iha Páscoa judaica (Antigo Testamento), povo Israel (família no comunidade) mak fó eh ofereçe “bibi-oan (cordeiro) sala-laek nia ran” ba Maromak hodi realiza libertação husi rai- atan Egipto ba “Terra Prometida”, iha Páscoa foun (Novo Testamento), Maromak rasik mak haraik (fo no oferece) Nia “OAN MANE MESAK” Jesus Cristo nu’udar “BIBI-OAN SALA-LAEK PÁSCOA FOUN NIAN” ba libertação humanidade tomak nian ho Nia Ran be suli iha Cruz leten. Ne’e significa, sentido lolos PÁSCOA nian, katak “passagem”: husi pecado ba graça, husi atan ba liberdade, husi nakukun ba naroman, husi terus ba ksolok lolos, husi mate ba moris-hi’as, ita hetan liu de’it husi JESUS CRISTO, “BIBI-OAN SALA-LAEK PÁSCOA FOUN NIAN”. Lia-loos ne’e duni mak ita celebra fila-fila iha Sacramento Eucaristia nian: “NE’E HA’U NIA ISIN, …. NE’E HA’U NIA RAN, BE SARAN BA MATE TAN IMI”.

Iha roman Páscoa nian ne’e mak ita celebra Páscoa hanesan “MISTÉRIO SARAN-AN NIAN”. Jesus rasik mak Saran-An rasik, hanesan Bibi-Oan sala laek ba mundo no humanidade nia salvação. Hahalok Domin no serbí, nebe ita reflete iha Evangelho loron ohin nian (Jo 13,1-15), hetan nia “plenitude” iha “JESUS CRISTO NIA SARAN-AN TOTAL IHA CRUZ”. Nune’e, hanesan Jesus dehan: “Imi bolu Há’u Mestre no Na’i! Ne’e duni, maske, Há’u Na’i no Mestre, fase tiha karik imi ain sira, imi mos tengki fase ain ba malu. Basá, hau fo exemplo ba imi atu, nu’udar Ha’u halo ona, imi mos banati tuir.” Exemplo domin lolos Jesus nian ne’e ita celebra fila fila iha Eucaristia be Kreda hanaran: “tutun no dudun” eh “fons et culmen”, “Mistério no Sacramento Boot Liu Saran-An nian”. Nune’e, hahalok escolante lolos Jesus nian, katak banati tuir Jesus ne’e la remata ho Quinta-feira Santa, maibé la’o tuir nafatin Jesus to’o Cruz hun, hanesan “discípulo amado” no “Maria Virgem”, atu bele simu graça moris- hi’as nian no pronto atu Jesus haruka ba rai-rai haklaken no sarani ema hotu hodi AMAN, OAN no ESPÍRITO SANTO sira naran (cf. Mt 28,19).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!